Menüler
Anket
Bizi nereden duydunuz?
Maç Sonuçları
TÜRKSOY - Türk Birliği

TÜRKSOY

 ULUSLARARASI TÜRK KÜLTÜRÜ TEŞKİLATI   (TÜRKSOY)


Prof. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi ve TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı firatpurtas@hotmail.com


Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk dili konuşan halklar ve ülkeler arasında dostane ilişkiler kurarak, ortak Türk kültürünü, dilini, tarihini, sanatını, gelenek ve göreneklerini araştırmak, geliştirmek, korumak ve gelecek kuşaklara aktararak kalıcı kılmak amacıyla çalışmalarını sürdüren uluslararası bir kültür-sanat teşkilatıdır.

TÜRKSOY, 12 Temmuz 1993 tarihinde Almatı’da, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Türkiye ve Özbekistan’ın Kültür Bakanları tarafından imzalanan anlaşma ile kurulmuştur. Daha sonra, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu’nun Özerk Cumhuriyetleri Altay, Başkurdistan, Hakas, Saha, Tataristan, Tıva ve Moldova’ya bağlı Gagauz Yeri Özerk Bölgesi TÜRKSOY’a gözlemci statüsünde üye olmuşlardır.

Örgütün en üst karar verme organı üye ülkelerin Kültür Bakanlarından oluşan Daimi Konsey’dir. Bugüne dek 30 kez düzenlenen Daimi Konsey toplantılarında alınan kararlar, TÜRKSOY Genel Sekreterliği tarafından icra edilir.

TÜRKSOY Genel Sekreterliği görevini 29 Mayıs 2008 tarihinden itibaren Kazakistan Eski Kültür Bakanı Düsen Kaseinov yürütmektedir. Genel Sekreter yardımcılığı görevinde ise, Prof. Dr. Fırat Purtaş bulunmaktadır. Teşkilatta ayrıca üye ülkelerin Kültür Bakanlıkları tarafından tayin edilen temsilciler görev yapmaktadır. 2013 yılı itibariyle Azerbaycan temsilcisi Elçin Gaffarlı, Kazakistan temsilcisi Askar Turganbayev, Tataristan temsilcisi Lilia Sattarova, Başkurdistan temsilcisi Ahat Salihov, KKTC temsilcisi Güler Fedai, Hakas Cumhuriyeti temsilcisi Timur Devletov’dur.

Türk Dünyasının UNESCO’su olarak tanımlanan TÜRKSOY, Birleşmiş Milletler, UNESCO, Avrupa Konseyi, ISESCO, MFGS (Uluslararası İnsani İşbirliği Vakfı) gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmaktadır.

Nevruz kutlamaları, TÜRKSOY’un geleneksel etkinliklerinin başında gelir. Her yıl yüzlerce sanatçının katılımıyla farklı ülkelerde düzenlenen etkinliklerle, insanlığın ortak mirası olan Nevruz geniş kitlelere ulaştırılmaktadır. TÜRKSOY tarafından üye ülkeler haricinde, UNESCO Genel Merkezi’nde, BM Genel Kurul Salonu’nda ve Washington’da büyük çaplı Nevruz kutlamaları düzenlenmiştir.

Sanatsal buluşmalar kapsamında, TÜRKSOY her yıl, Türk Dünyasından fotoğrafçıları, ressamları, opera sanatçılarını, şairleri, medya mensuplarını, tiyatro gruplarını, dans ve müzik topluluklarını bir araya getirmektedir. 1997 yılından bu yana aralıksız devam eden TÜRKSOY Ressamlar Buluşmaları’nda, 16 farklı ülkeden 211 ressam bir araya getirilmiş ve TÜRKSOY koleksiyonunda yer alan eşsiz eserlerin oluşması sağlanmıştır. New York’dan, Tahran’a, Floransa’dan Rabat’a kadar binlerce kilometre yol kat ederek, 27 farklı ülke ve 100’e yakın şehri dolaşan bu eserler, Türk kültürünü farklı bir pencereden sanatseverlerle buluşturmuştur.

2013 yılına kadar, TÜRKSOY Opera Günleri 15 kez, Fotografçılar Buluşması 8 kez, Heykeltıraşlar Buluşması 5 kez, Türk Dünyası Edebiyat Dergileri Kongresi 5 kez, Kaşgarlı Mahmut Hikaye Yarışması 2 kez, Somut Olmayan Kültürel Miras Seminerleri 5 kez düzenlenmiştir.

TÜRKSOY, sanatsal faaliyetlerinin yanı sıra bilimsel çalışmalara da katkı sunmaktadır. Üç dilde yayınlanan TÜRKSOY dergisi 40. sayıya ulaşmıştır. Kuruluşundan günümüze kadar 100’e yakın kitap yayınlanmıştır. Edebiyat ve sosyal bilimler alanında pek çok bilimsel toplantı gerçekleştirilmiştir.

TÜRKSOY’un girişimiyle 2012 yılından itibaren “Türk Dünyası Kültür Başkenti” uygulaması başlatılmıştır. 2012 yılında Kazakistan’ın başkenti Astana, Türk Dünyası Kültür Başkenti ünvanını taşımıştır. 2013 yılında Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak ilan edilmiştir. 30 Mayıs 2012’de Rusya Federasyonu Tataristan Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov TÜRKSOY’u ziyareti sırasında 2014 yılında Kazan’ın Türk Dünyası Kültür Başkenti olmasını teklif etmiştir. 7 Eylül 2012 tarihinde Rusya Federasyonu Başkurdistan Cumhuriyeti’nin başkenti Ufa’da düzenlenen TÜRKSOY Daimi Konseyi toplantısında bu teklif oy birliği ile kabul edilmiştir. 2014 Kazan Türk Dünyası Kültür Başkenti Yılı’nın açılışı 26 Nisan 2014 tarihinde gerçekleştirilecektir. Ufa’da gerçekleştirilen TÜRKSOY Bakanlar Konsey toplantısına Rusya Federasyonu Kültür Bakanı Yardımcısı Andrey Busigin de katılmıştır.

1993 yılından bu yana Türk kültür tarihinde iz bırakacak pek çok faaliyet gerçekleştiren TÜRKSOY, Türk Dünyasına hizmeti geçmiş değerli şahsiyetlerin anılması ve gelecek nesillere tanıtılması içinde çaba sarf etmektedir. 2012 yılı içerisinde, Türk Dünyasının ilk kadın bestecisi Dina Nurpeyisova, Kazak şair Kasım Amanjolov, Tatar şair Abdullah Tukay, Azeri edebiyatçı Mirza Fatali Ahundzade, Azerbaycan halk şairi Ahmed Cevad, Karaçay Malkar halk şairi İsmail Semenov, Türkmen düşünürü Mahtumkulu Firaki, ilk Hakas bilimci Nikolay F. Katanov gibi pek çok önemli şahsiyet TÜRKSOY etkinlikleriyle anılmıştır.

Türk Cumhuriyetlerinin Kültür Bakanlarının iradesiyle ortaya çıkan etkin bir kültürel diplomasi kurumu olarak TÜRKSOY 1993 yılından buyana bir yandan Türk halklarının kültürel ortaklığının güçlendirilmesi bir yandan da Türk kültürünün dünyaya tanıtılması amacı doğrultusunda çalışmalarını sürdürmektedir.

20. Yılında TÜRKSOY’un Öne Çıkan Etkinlikleri

Kuruluşunun yirminci yılında TÜRKSOY, Türk halkları arasında ve evrensel boyutta kültürel etkileşim doğrultusunda ulusal ve uluslararası çapta pek çok başarılı proje hayata geçirmiştir. 

20. yılda Türkiye’nin 20 farklı şehrinde Nevruz kutlanmakla birlikte, Nevruz coşkusu TÜRKSOY’la İngiltere’ye kadar ulaşmıştır. Cambridge Üniversitesi ve Londra’daki Westminster Salonu’nda düzenlenen konserler hem İngiltere’de yaşayan Türk dilli halkların bir araya gelmesi hem de İngilizlerin Türk kültürü ile tanışması açısından kayda değer olmuştur.

Haziran başında Eskişehir, Ankara ve İstanbul’da düzenlenen Yunus Emre Oratoryosu konserleri ise dünya kültür tarihine not düşülecek bir çalışma olmuştur. Amerikalılardan oluşan yüz yirmi kişilik Jonathan Griffith Korosu, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası eşliğinde Yunus Emre Oratoryosu’nu Türkçe seslendirmiştir. Yunus Emre’nin evrensel hoşgörü mesajlarının tüm dünyada yankılanmasına imkan sağlayan bu proje 2012’de New York ve Washington’da gerçekleştirilen Yunus Emre Oratoryosu konserlerinin devamı niteliğinde olmuştur.

2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Eskişehir, TÜRKSOY’un geleneksel faaliyetlerinden en önemlilerine de ev sahipliği yapmıştır. TÜRKSOY Ressamlar Buluşması’nın on altıncısı, on sekiz ülkeden gelen yirmi tanınmış ressamın katılımıyla 1-15 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. TÜRKSOY Gençlik Oda Orkestrası yeniden ve yeni bir repertuarla Eskişehir’de bir araya gelmiştir. 10 ülkeden 22 parlak konservatuar öğrencisi Türk Dünyası bestecilerinin eserlerinden oluşan bir repertuar hazırlayarak konserler vermiştir. Orkestranın stüdyo kaydı da yapılarak bir albüm hazırlanmıştır. TÜRKSOY’un 20. yılına ithaf edilen bu albüm Türk Dünyasının çağdaş klasik müzik bestecilerini bir arada tanıtan ilk çalışma olması açısından önemlidir.

Eskişehir’in ev sahipliği yaptığı bir başka TÜRKSOY etkinliği ise, IV. TÜRKSOY Üyesi Ülkeler UNESCO Milli Komisyonları Toplantısı olmuştur. 2-3 Eylül tarihleri arasında T.C. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı’nın katılımıyla düzenlenen toplantıda somut kültürel miras, somut olmayan kültürel miras, dünya belleği ve eğitim başlığı altında dört paralel seminer gerçekleştirilmiştir. Gençlerin de katıldığı seminerlerde eğitim ve gençlik üzerinde ağırlıklı olarak durulmuştur.

2013 yılı TÜRKSOY tarafından Kazakların milli şairi ve bestekarı Mukan Tölebayev’in doğumunun 100. yıldönümü münasebetiyle Mukan Tölebayev Anma Yılı olarak ilan edilmiştir. Mukan Tölebayev için 11 Mart 2013 tarihinde Ankara’da Devlet Resim ve Heykel Müzesi’nin tarihî salonunda bir anma toplantısı yapılmıştır. Bu etkinlik esnasında ayrıca, çalışmalarıyla Türk kültür ve sanat yaşamına katkıda bulunan basın mensuplarına, TÜRKSOY Basın Onur Ödülü takdim edilmiştir. Dördüncü kez gerçekleştirilen TÜRKSOY Basın Onur Ödülü Töreni, Mukan Tölebayev Yılı’nın ve TÜRKSOY’un kuruluşunun 20. yıldönümünün duyurulması açısından etkili olmuştur. Geleneksel sanat buluşmalarından TÜRKSOY Opera Günleri bu yıl Mukan Tölebayev’e ithafen düzenlenmiştir. 8-16 Haziran tarihleri arasında Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Ankara ve Girne’de gerçekleştirilen konserler de ünlü bestecinin romansları ve Bircan ile Sara Operası’ndan aryalar seslendirilmiştir. Mukan Tölebayev Yılı çerçevesinde Samsun Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü, Bircan ile Sara Operası’nın temsilini hazırlamıştır. Temsilin galası 16 Aralık 2013 tarihinde Kazakistan’ın bağımsızlık yıldönümü kutlamaları çerçevesinde yapılmıştır.

TÜRKSOY’un 20. yılına damgasını vuran çalışmalardan bir diğeri de Türkiye Cumhuriyeti Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın ev sahipliğinde Ankara’da düzenlenen Gençlik Haftası kutlamaları olmuştur. TÜRKSOY üyesi ülkelerden üç yüzü aşkın genç Türkiye’deki gençlik haftası kutlamalarına katılmışlardır. Ülkelerinin halk oyunlarını, müziklerini, rengarenk milli giyimleriyle sergileyen gençler Türkiye’deki gençlerle bir araya gelerek tanışıklıklarını güçlendirmişlerdir.

TÜRKSOY ile İSESCO arasındaki işbirliği 2013’de de iki önemli proje ile devam ettirilmiştir. 20-21 Mayıs tarihlerinde Almatı’da Orta Asya Müzelerinde Gelenekler ve Yenilikler konulu; 23-24 Mayıs tarihlerinde Bişkek’te “Kültür Endüstrileri ve Yaratıcı Girişimcilerin Orta Asya Ülkelerinin Gelişimindeki Ekonomik Önemi” konulu seminerler ISESCO ile ortaklaşa düzenlenmiştir.

2013’de Azerbaycan iki önemli TÜRKSOY etkinliğine ev sahipliği yapmıştır. TÜRKSOY’a Üye Ülkeler Tiyatro Yöneticileri Toplantısı’nın ikincisi, Azerbaycan Tiyatrosu’nun kuruluşunun 160. yıldönümü kutlamaları kapsamında Bakü’de gerçekleştirilmiştir. TÜRKSOY Fotoğrafçılar Buluşması’nın yedincisi ise, 2-12 Eylül tarihleri arasında Azerbaycan’ın tüm bölgelerinde düzenlenmiştir.

Kazakistan’ın Taraz, Öskömen, Karagandı şehirlerinde çok önemli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. 24-26 Haziran tarihleri arasında Taraz’da “I. Karatav Sesi Geleneksel Müzik Festivali”, Öskömen’de 22-26 Ağustos tarihleri arasında “Türk Dünyasının Altın Beşiği Altay” başlıklı uluslararası forum, Karagandı’da 28-30 Ağustos tarihleri arasında “Türk Dillerinde Ortak Terminoloji Çalışmaları Koordinasyon Toplantısı” düzenlenmiştir. Bu üç etkinlik Kazakistan’da yerel yönetimlerin TÜRKSOY çalışmalarına katılımlarının artması açısından dikkat çekicidir.

2013 yılı boyunca resim, edebiyat, tiyatro, bale, sinema dallarında Türk sanatının geliştirilmesi ve yetenekli sanatçıların teşviki amacıyla TÜRKSOY özel ödülleri verilmiştir. Haziran ayı içerisinde Bişkek ve Issık Göl’de düzenlenen OYMO-Orta Asya El Sanatları Festivali’nde, Ağustos ayı içerisinde Kırım’da düzenlenen Uluslararası Şark Pazarı Televizyon Şarkı Yarışması’nda, Eylül ayı içerisinde Kazan’da düzenlenen Altın Mimber İslam Film Festivali’nde TÜRKSOY Ödülleri verilmiştir.

2013’de TÜRKSOY yayınları arasından yeni eserler yayınlanmıştır. Üç dilde yayınlanan TÜRKSOY dergisinin 40, 41 ve 42’nci sayıları okuyucuyla buluşmuştur. Tataristan’ın Alabuga şehrinde düzenlenen Türk Dünyasında Dericilik Sanatı Sempozyumu’nun Bildiri kitabı yayınlanmıştır. Uzun vadeli bir proje olan Avrasya Türkologları Bibliyografik Sözlüğü’nün 2. cildi bu dönemde yayınlanmıştır. Rusya’da yaşayan Türk dilli halklardan olan Çuvaşların en bilinen destanı “Ulıp” Türkiye Türkçesinde yayınlanmıştır.

2013 yılı boyunca düzenlenen tüm faaliyetler yirminci yıla ithaf edilmiş ve her biri ayrı ayrı kutlama niteliğinde olmuştur. Ancak 20. yıl kutlamaları arasında 15-16 Ağustos tarihleri Azerbaycan’ın Gebele şehrinde düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirvesi sırasında devlet başkanlarının onurlandırmalarıyla gerçekleştirilen 20. Yıl Özel Konseri ayrı bir yere sahiptir. Zirve esnasında TÜRKSOY’un 20. yılı anısına hazırlanan “Birlikte Dirlik Vardır” mesajının verildiği anıt heykelcikler devlet başkanlarına takdim edilmiştir.

17 Eylül 2013 tarihinde Paris’te UNESCO Merkezi’nde, 19 Eylül 2013 tarihinde Avrupa Konseyi’nin bulunduğu Strazburg’da düzenlenen 20. yıl kutlamaları ise, Azerbaycanlı müzisyen Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelenen ünlü Arşın Mal Alan Operası’nın TÜRKSOY üyesi ülkelerden gelen sanatçılardan kurulu karma bir toplulukla icrası ile gerçekleştirilmiştir. Arşın Mal Alan Operası’nın yazılışının 100. yılı olması ise etkinliğe ayrı bir anlam katmıştır.

20. yıl etkinlikleri arasında daha pek çok sergi, konferans, festivaller bulunmaktadır. Yirminci yıl kutlamaları, TÜRKSOY’un tanınırlılığını artırdığı gibi, Türk halklarının kültürel entegrasyonu sürecine de ivme kazandırmıştır. TÜRKSOY’un tüm çalışmaları Türk halkları arasındaki işbirliklerinin çeşitlendirilerek güçlendirilmesi yolunda önemli bir katkı sağlamaktadır.

 

Kaynak: http://www.ayu.edu.tr/static/kitaplar/turk_topluluk_almanak.pdf

 

SıraBaşlık

Yazarlar
Halil KURUMAHMUT
LİBYA GERÇEĞİ....
Prof.Dr.Fethi GEDİKLİ
ZÜHDÎ’NİN ŞEYHİNE YAKTIĞI AĞIT
Hava Durumu
Piyasalar
Alt?n
© Copyright 2016 Halil KURUMAHMUT - Tüm hakları saklıdır.