Tataristan Cumhuriyeti
Tataristan Cumhuriyeti
Rusya Federasyonu’na bağlı Volga nehri boylarında yer alan Tataristan, Çuvaşistan ve Başkurdistan Türk Cumhuriyetlerine komşu bir ülkedir.
Volga Nehri üzerine yapılan barajla üç parçaya bölünen Tataristan’ın yüzölçümü 67.836 km2’dir.
Cumhuriyetin nüfusu 3.750.000 (1992) olup, nüfusun 53’ünü Tatar Türkleri, 42’sini Ruslar teşkil etmektedir. Tataristan dışında 7 milyon Tatar Türkünün yaşadığı tahmin edilmektedir.
Başkenti Kazan şehridir. Çoğunlukla Müslüman olan ülkede küçük bir kısım Ortodoks bulunmaktadır.
Tatar Türkçesi, Türk lehçelerinin Kıpçak grubuna dâhildir. Bugün Lâtin harfine geçme çalışmaları yapılmaktadır.
1552 yılında Rus işgaline uğrayan Tataristan, asırlarca sürecek isyan, göç, sürgün, Hıristiyanlaştırma, Ruslaştırma ve topraklarının elinden alınması ile karşı karşıya yaşamış, milyonlarca Tatar Türkü bu uğurda şehit olmuştur. Bütün bunarın sonucu 29 Kasım 1917’de ilân edilen İdil-Ural Devleti, 1918 yılında Tatar-Başkurt, 27 Mayıs 1920 yılında da Tatar Muhtar Cumhuriyeti’ne dönüşmüştür.
SSCB’nin yıkılmasıyla 30 Ağustos 1990 yılında Tataristan Parlâmentosunun aldığı bağımsızlık kararını 1 Şubat 1992’de ilân edilmiş, Mart 1992 yılında halk referandumu ile kabul edilerek, 30 Ağustos 1992 yılında Bağımsızlık Deklârasyonu ile yayımlanmış, ancak Rusya Federasyonu bu bağımsızlığı kabul etmeyerek Tataristan’a Özerk Cumhuriyet statüsü tanımıştır. 15 Şubat 1994’te iki taraf arasında yapılan anlaşmada belirli tavizler almıştır.
Kaynak: http://www.kulturportali.gov.tr/medya/dokuman/dokumandetay/1119
|