Uluslararas� T�rk Akademisi

 ULUSLARARASI TÜRK AKADEM�S� 

Prof. Dr. Darhan K�d�rali Uluslararas� Türk Akademisi Ba�kan� post@turkacadem.kz

Kazakistan Cumhurba�kan� Nursultan Nazarbayev, 2009 y�l�nda Azerbaycan’�n Nahç�van �ehrinde gerçekle�en Türk Dili Konu�an Ülkeler Devlet Ba�kanlar� 9. Zirvesi’nde Türk devletlerine ortak uluslararas� bilimsel ara�t�rma merkezini kurma teklifini dile getirmi� ve bu teklif zirveye kat�lan di�er Türk cumhuriyetlerinin devlet ba�kanlar� taraf�ndan da onaylanm��t�r. Böylece, Türk Dünyas�’n�n geçmi�ini incelemeye, günümüzdeki durumunu irdelemeye, maddî ve manevî zenginliklerini ara�t�rmaya ve Türk medeniyetinin dünya uygarl���na yapt��� katk�lar� de�erlendirmeye yönelik bir merkez kurma çal��malar� h�z kazanm�� oldu.

Nahç�van Zirvesi’nin üzerinden birkaç ay geçtikten sonra Türk Akademisi 25 May�s 2010 tarihinde Kazakistan’�n ba�kenti Astana’da ara�t�rma merkezi olarak kuruldu ve faaliyetlerine ba�lad�. Kurumun çok say�da sayg�n akademisyenlerin i�tirakiyle yap�lan aç�l�� törenine Kazakistan Devlet Ba�kan� Nursultan Nazarbayev ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurba�kan� Abdullah Gül de kat�ld�.

23 A�ustos 2012 tarihinde Bi�kek’te düzenlenen Türk Kene�i 2. Zirvesi’nde Kazakistan’�n ulusal kurumu olan Akademiyi uluslararas� bir te�kilat haline getiren “Türk Akademisinin Kurulu�una Dair Anla�ma” imzalanm��t�r. Süresiz olarak yap�lan söz konusu Anla�ma üç imzac� ülkenin (Türkiye, Azerbaycan ve K�rg�zistan) onay belgelerinin Kazakistan taraf�ndan teslim al�nd��� tarihi izleyen otuzuncu günde yürürlü�e girmi�tir. Anla�ma Türkiye, Azerbaycan ve K�rg�zistan’�n Parlamentolar� taraf�ndan onayland��� için Türk Akademisi 27 A�ustos 2014 tarihinden itibaren uluslararas� örgüt statüsünü kazand� ve kurulu� amaçlar� çerçevesinde Kurucu Anla�mada belirlenen hususlarda uluslararas� hukuki ehliyete sahip oldu.

Kurucu Anla�mayla Taraflar, Ba�kan�n �ahs�nda Akademi’yi Kazakistan Cumhuriyeti topraklar�nda Akademi’nin kurulaca�� yer ve binalar konusunda Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti ile Ev Sahibi Ülke Anla�mas� yapmak konusunda yetkilendirmi�lerdir.

Uluslararas� Türk Akademisi’nin (Bundan sonra UTA) temel vizyonu, Türk halklar�n�n ortak paydas�n� olu�turan Türk kültürünün tarihî ve manevi rolüne at�fta bulunarak, Türk devletleri ve halklar� aras�nda dostane ili�kileri güçlendirmek için e�itim ve bilimsel i�birli�ini te�vik etmek ve Türk halklar�n�n dünya medeniyetinin geli�imine, insanl���n tarihî ve kültürel miras�na katk�s�n� gözler önüne sermektir. Akademi bu do�rultuda, Türkiyat alan�nda faaliyet gösteren kurum ve ki�ilerin çat� kurulu�u olarak örgütlenerek, söz konusu kurum ve �ah�slar aras�nda e�güdüm sa�lamay� ve çal��malar�n� desteklemeyi hedeflemektedir. Ayr�ca UTA, Türk Dünyas�’n�n geçmi�ten günümüze dek tarihi, kültürü, dil ve edebiyat�, maddî ve manevî de�erlerini incelemekle beraber Türk topluluklar�n�n dünya görü�ü, ekonomik geli�me stratejileri ve uluslararas� ili�kilerde ald��� pozisyonlar� geni� bir �ekilde ara�t�racakt�r. Bu bak�mdan te�kilat Türk halklar�n�n insanl�k tarihine yapm�� olduklar� katk�lar� ve b�rakt�klar� izleri yeniden tespit etmenin yan� s�ra dünya Türkologlar� aras�nda akademik etkile�imin canlanmas� aç�s�ndan da önem arz etmektedir. 

Bu noktadan hareketle, Akademi’nin amaç ve görevleri ana hatlar�yla a�a��daki �ekilde özetlenebilir: Türk dili, edebiyat� ve kültürünün tarihsel geli�imine ili�kin çal��malar�n korunmas�, geli�tirilmesi ve yayg�nla�t�r�lmas�na odaklanarak, Türk dili çal��malar� alan�ndaki ara�t�rmalar� koordine etmek ve geli�tirmek; Türkiyat çal��malar�n�n geli�tirilmesi ve bu çal��malara ili�kin bilimsel ara�t�rmalarda uluslararas� i�birli�ini art�rmak; ortak Türk tarihi ve etnografyas� üzerinde kapsaml� çal��malar yapmak; Türk halklar�n�n kültürel ve manevi miras� hakk�nda ara�t�rmalar yapmak, bu halklar�n dünya uygarl���n�n geli�imine olan katk�lar�n� ortaya koymak ve bu ba�ar�lar konusunda kamuoylar�n� bilgilendirmek; ortak tarihî metinler ve sözlü kaynaklar da dahil olmak üzere, Türk dillerinin tam potansiyelinden istifadeyle, tüm Türk halklar� için ortak bir edebi dil yaratma yolunda çaba harcamak; tüm Türk dilleri için geçerli olacak konsolide bir alfabe olu�turmak; taraflar�n e�itim kurumlar�nda kullan�lmak üzere ortak ders kitaplar�/ö�retim materyallerinin haz�rlanmas� amac�yla çal��malar yürütmek; Türk Akademisi taraf�ndan istihdam edilen ara�t�rmac�lar için farkl� e�itim programlar� düzenleyerek Türkiyat çal��malar� alan�nda uzmanlar yeti�tirmek.

Anla�maya göre Akademi, Türk Akademisi Ba�kan�, Ba�kan�n ba�l� bulundu�u ülkenin d���ndaki di�er kurucu ülkelerden seçilen Ba�kan Yard�mc�lar� ve taraflardan birer temsilcinin olu�turdu�u Bilim Konseyi taraf�ndan idare edilen uluslararas� örgüt olarak faaliyetlerini yürütür. Böylece Bilim Konseyi 8 üyeden olu�maktad�r. Bilim Konseyi Ba�kanl���, taraflar�n �ngilizce resmi adlar�n�n alfabetik s�ralamas�na göre ve y�ll�k rotasyon esas� çerçevesinde Bilim Konseyi üyeleri taraf�ndan üstlenilir. Akademi yönetim organlar�n�n fonksiyonlar� Bilim Konseyi’nin tavsiyeleri çerçevesinde Türk Konseyi Devlet Ba�kanlar� Konseyi taraf�ndan atanan Akademi Ba�kan� taraf�ndan icra edilir. Akademi’de kurucu ülkelerin kendi sahas�nda itibarl� bilim adamlar�n�n yan� s�ra dünyaca tan�nm�� de�i�ik ülkelerin Türkologlar� da çal��abilir.

UTA’n�n bilimsel ara�t�rma alanlar� Bilim Konseyi taraf�ndan belirlenir. Akademi bünyesinde faaliyet gösterecek ara�t�rmac�lar�n, bilimsel yetkinlikleri dikkate al�narak, belirli görevler ve amaçlara yönelik olarak sabit bir süre için sözle�meli olarak istihdam edilmeleri öngörülmektedir.

Bilimsel Çal��malar

Kuruldu�u günden bu yana ulusal nitelik ta��mas�na ra�men birçok uluslararas� bilimsel toplant� ve kongre düzenleyen Akademi yay�nlam�� oldu�u bilimsel çal��malar�yla eski Sovyetler Birli�i co�rafyas�nda Türkoloji alan�nda faaliyet gösteren en etkin ve en üretken akademik kurumlardan birine dönü�mektedir. Uluslararas� te�kilat statüsünü kazanan yenilenmi� Akademi bundan sonra uluslararas� i�birli�ini geli�tirme, uluslararas� toplant�lar düzenleme konusundaki faaliyetlerini giderek artt�rmay� hedeflemektedir.

UTA’n�n çal��malar� genellikle bilimsel projeler üzerinden yap�lmaktad�r. Örne�in, 2014 y�l� içerisinde Türk Akademisi taraf�nda toplam 36 bilimsel proje yürütülmektedir. 200’den fazla bilim adam� taraf�ndan gerçekle�tirilmekte olan söz konusu projelere 13 ülkenin temsilcileri kat�lmaktad�r. Bunlar�n ba��nda Azerbaycan, K�rg�zistan, Kazakistan, Türkiye, Özbekistan, Rusya Federasyonu, Mo�olistan, Macaristan, ABD, Bat� Avrupa ülkelerinin tan�nm�� Türkolog ve bilim adamlar� gelmektedir.

Dil, tarih, etnografi, folklor, arkeoloji, müzik, sosyoloji, kültür, edebiyat, kaynak yay�n� gibi Türkolojinin aktüel konular�n� içeren, bu alanlarda yeni bulu�lar� ve görü�leri kendinde bar�nd�ran çal��malara destek sa�lanmas� için özen gösterilmektedir.

Türk Akademisi’nin öncelikli ara�t�rma sahas� Türk Dünyas�n� kapsamaktad�r. Akademi sadece Türk topluluklar�n�n akademisyenlerini bir araya getirmekle kalmay�p, dil ve kültür bak�m�ndan yak�n topluluklar�n bilim adamlar�yla da bilimsel ili�kiler tesis etmeyi hedeflemektedir. Özellikle, Mo�olistan, Güney Kore, Japonya, Macaristan, Finlandiya gibi ülkelerin akademisyenleriyle ba�lant�lar kurularak, ortak bilimsel çal��malar�n sürdürülmesi planlanmaktad�r. Bu sene içerisinde Macaristan, Mo�olistan ve Güney Kore’nin bilim adamlar�yla toplant�lar�n yap�lmas� ve ortak çal��malar konusunda kararlar�n al�nmas� bunun somut örne�idir.

Ayr�ca, çok eski tarihlerden beri Türklerle kom�u olan veya onlarla iç içe ya�ayarak, onlarla ortak mazi ve kültürü payla�an topluluklar�n bilim adamlar�yla da akademik nitelikli ili�kiler kurulmaktad�r. Akademi özellikle Rusya Federasyonu, Çin Halk Cumhuriyeti, Avrupa ve Balkan ülkeleri, �ran ve Hindistan, Orta Do�u ülkelerinin bilim adamlar�yla irtibat kurarak, ortak bilimsel çal��malar� sürdürmeyi, söz konusu ülkelerde bulunan Türk tarihine ait tarihî kaynaklar üzerine incelemeler yapmay�, onlar�n tenkidî metinlerini, çevirilerini ve aç�klamal� çevirilerini yay�nlamay�, katalog ve albümlerini haz�rlamay� ve söz konusu ülkelerdeki Türkoloji merkezleriyle devaml� bilgi al�� veri�inde bulunmay� hedeflemektedir.

Bununla birlikte, ad� geçen ülkelerde ya�amakta olan Tatarlar, Ba�kurtlar, Çuva�lar, Nogaylar, Kumuklar, Karaçay-Balkarlar, Ah�ska Türkleri, Altay-kijiler, Hakaslar, Tuvalar, Yakutlar vs. (Rusya), Uygurlar, Kazaklar, K�rg�zlar, Salarlar, Sar� Uygurlar (Çin), Özbekler, Türkmenler, K�rg�zlar, Hazaralar, Af�arlar (Afganistan), Pakistan ve Hindistan’daki Türk topluluklar�, Azeri, Türkmen, Horasan Türkleri, Af�arlar, Ka�kaylar, Halaçlar, Karapapahlar (�ran) gibi yabanc� ülkelerde çok eski tarihlerden beri yerli ahali olarak ya�amlar�n� sürdüren veya çe�itli siyasî geli�meler sonucunda tarihî vatanlar� bu ülkelere dahil edilen ve buralar� kendi tarihî vatan� olarak gören az ya da çok say�l� Türk topluluklar�n�n tarihi, dili, etnografyas�, folkloru, bugünkü ya�am tarz� ve demografisi üzerine de bilimsel çal��malar sürdürmeyi planlamaktad�r.

Son dönemde yap�lan bilimsel faaliyetlere bir örnek olarak Altay’da sürdürülmekte olan arkeolojik kaz�lar gösterilebilir. �imdiye kadar tamamlanan ön çal��malara göre 7. yüzy�la ait bir Türk ileri geleni ve ozan�n�n mezar� bulunmu�tur. Bunu mezarlarda ortaya ç�kan silahlar, giyim ku�am, kemerler, at�yla beraber gömülen komutan, çalg� aletleri, alt�n ve gümü� yap�m� türlü süs e�yas�ndan anlamak mümkündür. �leride de eski O�uz iskan yerleri ve benzeri eski Türklerle meskun bölgelerde arkeolojik ara�t�rmalar yap�lmas� hedeflenmektedir. Buna paralel olarak Sar� Uygur (Çin), Tuva, Altay ve Hakas (Rusya) ve K�rg�zistan’da dil, etnografya ve folklor yönünden alan çal��malar� yap�lm��t�r.

Bu tür bilimsel çal��malar�n Bulgaristan, Bosna-Hersek, Kosova, Romanya, Moldova, Polonya ve Ukrayna gibi Do�u Avrupa ülkelerinde yüzy�llard�r ya�amakta olan Türk topluluklar� (Balkan Türkleri, Gagauzlar, Nogaylar, K�r�m Türkleri) üzerine de yap�lmas� dü�ünülmektedir.

Bütün bu çal��malar göz önünde bulundurularak, ileride “Turco-Sinica”, “Turco-Iranica”, “Turco-Slavica” gibi ayr� ayr� y�ll�k bilimsel dergilerin yay�nlanmas� hedeflenmektedir.

Tüm bilimsel ve kültürel faaliyetlerinin topluma somut hizmetler sunmas� için UTA k�sa bir zaman içerisinde UNESCO ve benzeri uluslararas� kurulu�larla birlikte Türk Cumhuriyetlerinde yürürlükte olan yasalar çerçevesindeki mevcut bilimsel kurum ve kurulu�larla geni� çapl� ili�kiler tesis etmeyi hedeflemektedir.

UTA taraf�ndan bugüne kadar 23 bilimsel kurum ve kurulu�la çe�itli görü�meler yap�larak birçok memoranduma imza at�lm��t�r. Bunlar�n ba��nda Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Bilimler Akademisi; K�rg�z Cumhuriyeti Millî Bilimler Akademisi; Macaristan Bilimler Akademisi; Mo�olistan Millî Bilimler Akademisi; Rusya Bilimler Akademisi, Ba�kurdistan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi; Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi; �slam Konferans� Te�kilat�’na ba�l� �slam tarihi, kültürü ve sanat�n� inceleyen IRCICA Uluslararas� Ara�t�rma Merkezi ve UNESCO’ya ba�l� Göçebeler Uygarl���n� Ara�t�rma Merkezi gibi kurulu�lar gelmektedir.

Bilimsel Projeler

UTA’n�n esas hedeflerinden biri de Türk devlet ve topluluklar� ili�kilerinin tarihî ve kültürel boyutlar�n�n akademik aç�dan incelenerek karde� ülkelerin entelektüel i�birli�inin imkanlar�n� ve potansiyelini ara�t�rmakt�r. Türk topluluklar�n�n istikrar� ve istikbalini onlar�n ortak dü�ünce ve kültürel birliktelik olu�turmas�nda gören UTA bu konuda bilimsel toplant�lar düzenlemeyi, ortak sorunlar�n kaynak ve çözümlerini ara�t�rmay� ve Türk dünyas�n�n güncel sorunlar�n� incelemeyi öngörmektedir. Türk dünyas�na ortak bilim, kültür ve e�itim alan�ndaki sorunlar�n çözümünü ancak mevcut ortak de�erlere dayanarak, Türk miras�n�n medya yay�nlar�, e�itim, kitap, dergi vs. bilimsel etkinlikler ve çal��malarda gören UTA, öncelikle “Türk topluluklar�n�n Ortak Tarihi”ni ve “Ortak Türk Edebiyat�”n� inceleyen akademik çal��malar� gerçekle�tirmeyi, daha sonra ise bu çal��malar�n Türk ülkelerinde popülarize edilmesini amaçlamaktad�r. Böylesi akademik çal��malar�n tüm Türk dünyas�n�n kültürel birli�i ve entelektüel i�birli�inin derinle�mesine hizmet edece�ine, mü�terek de�erlerin ve ortak tarih anlat�m�n�n Türk devletlerinin bütünle�mesi için fikri bir temel olu�turaca��na inan�lmaktad�r.

UTA, Türk halklar�na ait kültürel ve tarihî miras�n incelenmesi amac�yla dünyaca tan�nan Türkolog ve akademisyenlerle birlikte “Ça�da� Türk Topluluklar�n�n Sürekli Geli�mesinin Kayna�� Olarak Türk Tarihi ve Kültürel De�erler” ve “Küreselle�me Ça��nda Türk Dünyas�ndaki Siyasi-Ekonomik ve Sosyal-Kültürel Süreçler” gibi iki büyük ba�l�k alt�nda akademik projelerin sürdürülmesinin koordinatörlü�ünü yapmaktad�r. Örne�in, UTA’n�n uluslararas� ve akademik projelerinde yer alan Türkolog ve akademisyenler “Ortak Türk Tarihinin Teorik ve Metodolojik Temelleri”, “Do�u Göktürk Ka�anl��� Tarihi”, “Bat� Göktürk Ka�anl���’n�n Devlet Yap�s�”, “Türk Dillerinin Tarihi: Yeni Metotlarla Türk Dillerinin Sözlük ve Gramer Yap�s�n�n Kar��la�t�rmal� �ncelenmesi”, “Ça�da� Türk Dünyas�ndaki Entegrasyon Süreçleri: Sosyal ve Kültürel �li�kiler”, “Türkçe Terimlerin Günümüzdeki �ncelenmesi ve Gelece�i”, “Türk Dünyas� Entegrasyonunun Ekonomik ve �nsani Yönleri”, “Ortak Türk Yaz�s�: Latin Alfabesinin Fonetik ve Gramer Kan�tlanmas� ve E�itim ve Metodolojik Modeli” gibi konularda ara�t�rmalar�n� sürdürmektedir.

Tüm Türk topluluklar�n�n ortak, objektif ve gerçekçi tarihinin yaz�lmas� Türk halklar�n�n küresel ve uluslararas� �artlarda alaca�� veya almas� gereken yeri belirleyecektir. Unutulan baz� tarihî gerçeklerin incelenerek Türk halklar�n�n ortak gelece�i için hizmet edecek akademik çal��malar�n sürdürülmesi için tüm Türk Dünyas�’n�n fikri ve bilimsel gücünü birle�tirmesi gerekmektedir. Bu nedenle, UTA tarihçilerin çal��malar�n� birle�tirerek akademik camian�n ilmî süzgecinden geçen bilimsel nitelikli tarih kitaplar� yay�nlamay� öngörmektedir. UTA bu konuda sadece Türk dünyas�n� temsil eden tarihçi, Türkolog ve di�er uzmanlar�n de�il, ayn� zamanda yabanc� ülkelerdeki dünyaca ünlü tarihçilerin çal��malar�ndan da yararlanmay�, onlar�n kat�l�mlar�yla uluslararas� kongre ve sempozyumlar düzenlemeyi planlamaktad�r.

Böylece, tüm Türk topluluklar�n�n kültürel miras�n� kapsayan ortak yay�nlar�n yap�lmas� hedeflenmektedir. Böyle bir faaliyetin titizlikle sürdürülmesi ise gelecekte Türk Dünyas�’n�n i�birli�ini daha sa�lam bir temele oturtman�n, kültürel, iktisadi ve siyasi yönlerden bütünle�mesinin ve birlik sa�lamas�n�n ön �art�d�r. Kadim dönemlerde ve orta ça�larda birçok Türk dü�ünürü kendi eserlerinde Türk halklar�n�n ortak de�erlerini seslendirmi�tir. 19. yüzy�l�n sonu ve 20. yüzy�l�n ba�lar�nda da �smail Gasp�ral� ba�ta olmak üzere, Muhammed Emin Resulzade, Ziya Gökalp, F�trat, Mustafa Çokay, Zeki Velidi Togan ve di�er yüzlerce ayd�n�n bu yöndeki çabalar� Türkoloji çal��malar�na ���k tutmu�tur. Bu ba�lamda, günümüzde de bu miras�n üzerinde Türk topluluklar� ortak tarihini bilimsel çerçevede yaz�lmas�, ortak de�erlerin ön plana ç�kar�lmas�, böylece bir birlik olu�turarak ortak sorunlar� birlikte çözmeye anlay���n�n geli�tirilmesi hayati düzeyde önem kazanmaktad�r. Türk Akademisi bu misyonu üstlenerek bugünün ihtiyaçlar�ndan yola ç�karak ileride ortak Türk tarihi yaz�lmas� için yukar�da zikredilen ad�mlar� atmakta ve bu yönde daha ileri düzeyde çal��malar yapmay� hedeflemektedir. 

�leride kadim ve Orta Ça�lara ait Çin, Arap, Fars, Türk ve di�er dillerde yaz�lm�� Türk topluluklar�n�n tarihi, dili, kültürü, ya�am tarz�n� içeren tarihî eserler, seyahat kitaplar�, destan, divan, sözlük, harita, menk�be, �ecere gibi birincil kaynaklar�n aç�klamal� çeviri yay�nlar�n�n projeler kapsam�nda ne�redilmesi öngörülmektedir. Bu tür projeler Türk devletçilik gelene�ini yans�tan tarihî malzemeler ve arkeoloji buluntular�n�n katalog ve albümler halinde yay�m�n� da içermektedir. Özellikle, eski Türk askerî aletleri, k�yafet,  sikke, mühür, bayrak, tu� gibi devlet sembollerinin foto�raflar� i�bu yay�mlarda yer alacakt�r. Örne�in, Türk topluluklar� tarihinde önemli yeri olan at ve onunla ba�lant�l� geleneklerle ilgili bir proje de dü�ünülmektedir. Özellikle, Türk atlar�na dair yaz�l� kaynaklarda geçen bilgiler, kaya ve duvar resimleri, minyatür, ta� kabartmalar�, heykelcik, metal ve seramik e�yalarda yans�yan Türk at tasvirleri, arkeolojik kaz�larda Türk askeriyle beraber gömülen atlar�n mezarlar�n�n restorasyonu, atla ili�kili gelenek ve görenekler, terimler ve tabirler, �iir ve destanlar, mitler, efsane ve masallar, rivayetler, �ark� ve ko�uklar, besteler, melodi, at sporu gibi konulu çal��malar “Türk Kültüründe At” olarak adland�r�lacak projede öncelikli konulard�r.

Yay�nlar

Uluslararas� Türk Akademisi sadece Türkoloji de�il ayn� zamanda Altay ara�t�rmalar�n�n da önemli bir merkezine dönü�meyi hedeflemektedir. Bu amaçla “Altay ve Türkoloji Ara�t�rmalar�” ad�nda y�lda 4 defa yay�mlanmakta olan, ileride ise y�lda 2 defa “Altay Ara�t�rmalar�” ve “Türkoloji Ara�t�rmalar�” adlar� alt�nda ayr� ayr� yay�nlanmas� planlanan dergiler bu alanlarda çal��an bilim adamlar�n�n ilmî ba�ar�lar�n� bilim dünyas�na tan�tmaya yöneliktir. �ngiliz, Rus, Türk ve Kazak dillerinde yay�mlanarak mezkur alanlarla ili�kili akademik makaleleri ve yeni kitaplar�n tan�t�m�n� yapmakta olan “Altay ve Türkoloji Ara�t�rmalar�” dergisinde halen dil ve tarih konular� a��rl�kl� olarak incelenmekle beraber, Türk topluluklar�n�n kültürü, sanat�, folkloru, etnografyas� ve di�er özelliklerinin ayd�nlat�lmas� da öngörülmektedir. Dergide Altay ve Türkoloji ara�t�rmalar�nda eme�i geçen, kendi çal��ma alan�nda tan�nm�� ve orijinal bilimsel çal��malar yapm��, objektif ve tarafs�z çal��malar sürdüren uzmanlar�n yaz�lar�n�n yan� s�ra genç nesil akademisyenlerin makalelerine de yer verilmektedir.

Di�er taraftan UTA, Türkoloji alan�ndaki ara�t�rmalar�na devam etmekle beraber, ayn� zamanda, Türk Dünyas�’n�n aktüel problemleri ve geli�me perspektifleri konusundaki ara�t�rmalar�n uluslararas� merkezine de dönü�mektedir. Akademinin önderli�inde çok az zaman içerisinde birçok uluslararas� bilimsel konferans, sempozyum ve di�er etkinlik düzenlenmi�tir. Ayr�ca kurum taraf�ndan bu y�ldan itibaren “Global Türk” dergisi ad�yla, günümüz Türk Dünyas�’n�n sosyo-kültürel sorunlar� ve ekonomi, uluslararas� ili�kiler ve entegrasyon yönündeki geli�melerini inceleyen ve Türk dünyas�n�n tan�nm�� uzmanlar�n�n yaz�lar�na yer veren yeni bir dergi ç�kar�lmaktad�r.

Geçen dört sene zarf�nda UTA’n�n gerçekle�tirdi�i en önemli çal��malardan biri de kitap ve benzeri bilimsel yay�nlar olmu�, yay�n teknolojisinin son geli�melerinden yararlan�larak yay�nlanan eserlerin say�s� yakla��k 50’yi bulmu�tur. Bu yay�nlar aras�nda M. Zakiyev’in “Türk Topluluklar�n�n Derin Etnik Kökleri” (Tataristan), V. Y. Butanayev’in “Sayan-Altay Türkleri Kültürü ve Ya�am Tarz�n�n Özelllikleri” (Hakasya), N. M. Cusupov’un “Sanatsal Metinlerde Türkçe Simgeler” (Özbekistan), A. V. Kuznetsov’un “Turan Halklar� Dil Birli�inde Mülakat Etiketi” (Çuva�istan), F. �. Nuriyeva’n�n “Alt�n Ordu Dönemi Yaz�l� Eserlerin Dil Özellikleri” (Tataristan) gibi eserleri bas�lm��t�r. Ayr�ca, Akademi taraf�ndan Türk Halklar�n�n Almanak ve Antolojisi de yay�nlanm��t�r.

Kütüphane ve Müze

Bi�kek Anla�mas� uyar�nca UTA’n�n bünyesinde Türk Dünyas� Kütüphanesi ve Türk Müzesi faaliyet göstermektedir. Uluslararas� Türk Akademisi’ndeki Kütüphane Kazakistan Cumhurba�kan� Nursultan Nazarbayev ve Türkiye eski Cumhurba�kan� Abdullah Gül taraf�ndan aç�lm��t�r. UTA kütüphanesinde monografi, mecmua, katalog, albüm, almanak, dergi, süreli yay�n gibi Türkolojinin tüm alanlar�nda yay�nlanan eserleri içeren kitaplar bulunmaktad�r. Özellikle, Türkoloji konulu �ngiliz, Rus, Alman ve Frans�z ba�ta olmak üzere birçok yabanc� dillerdeki kitaplar�n yan� s�ra hemen hemen tüm Türk topluluklar�n�n dillerine ait eserler bu kütüphanede bir araya getirilmi�tir. Bununla beraber, kütüphanede Türk dillerinde yay�nlanmakta olan Türkoloji ve onunla ba�lant�l� konular� içeren süreli yay�nlar ve dergilerin devaml� olarak temin edilmesine özen gösterilmektedir. Kütüphanede binlerce elektronik kitap ve makale elektronik ortamda bir araya toplanm��t�r.

Bu faaliyetlerin d���nda, özel kütüphaneler, tan�nm�� yazar ve bilginlerin toplad��� kitaplar veya özel kütüphanelerden kitaplar�n sat�n al�nmas� planlanmaktad�r. Örne�in, Macaristanl� ünlü Türkolog ��tvan Kongur Mandoki’n�n 16 bin kitab� içeren �ahsi kütüphanesi Akademi taraf�ndan devral�nm��t�r.

UTA’n�n bünyesinde faaliyet gösteren Türk Müzesi de Türk halklar�n�n kültürel özelliklerini göstermek amac�yla kurulmu�tur. UTA Kazakistan’�n Merkezi Müze ve Milli Müzesi’nin deste�iyle tarihî eserlerle yenilenen Türk Müzesi’nde ba�ta Kazak halk� olmak üzere Türk halklar�n�n kültürüne ait tarihî Kültekin’in heykeli gibi önemli buluntular ve tarihî eserler sergilenmektedir. Mesela, Orta Ça�da ya�ayan Türk halklar�na ait müzik aletleri, tabaklar, ibrikler, el de�irmeni, deriden yap�lan e�yalar, kemerler ve sand�klar gibi tarihî eserleri görmek mümkündür.

Kaynak: http://www.ayu.edu.tr/static/kitaplar/turk_topluluk_almanak.pdf