3 May�s T�rk��ler G�n�n� Anmak ��in 41 Y�l Evvel Bas�lan Bir Bildiri

3 MAYIS TÜRKÇÜLER GÜNÜNÜ ANMAK �Ç�N 41 YIL EVVEL BASILAN B�R B�LD�R�

Asukköklü’nün Notlar� Fethi GED�KL� 3 MAYIS TÜRKÇÜLER GÜNÜNÜ ANMAK �Ç�N 41 YIL EVVEL BASILAN B�R B�LD�R� Bu y�l “3 May�s Türkçüler Günü”nün 70 y�l� oldu. 70 y�l önce Sovyet Rusyay� memnun etmek üzere devrin cumhurresi �smet �nönü’nün emriyle milliyetçilere kar�� hukuksuz bir kampanya ba�lat�lm�� ve bunlar�n faaliyetleri, çok büyük y�k�c� bir hadise olarak efkar�umumiye sunulmu�tu. Ö�retim üyeleri, yazarlar, ö�renciler tutuklanm��, uzun müddet i�kencelere u�rat�lm��, sonunda mahkeme hepsini beraat ettirmi�ti. Davaya o kadar önem verilmi�ti ki �stanbul Üniversitesi rektörü Tevfik Sa�lam, 1944-1945 ö�retim y�l�n� açarken yapt��� konu�mada bu hadiseye önemlice bir yer ay�rm�� ve hükümetin ne kadar yerinde bir i� yapt���ndan, üniversiteden de yaln�zca bir ö�retim üyesi [büyük tarihçi Ahmet Zeki Velidi Togan]’nin bu müessif hadisede yer ald���ndan bahsetmi�ti. Tek Parti iktidar�, büyük karalama kampanyas�na bütün bas�n� da katm��, ayr�ca yaz�lan veya yazd�rd��� yaz�lar� bir araya getirerek Irkç�l�k-Turanc�l�k ad�yla (Türk Inkilap Tarihi Enstitüsü Yay�nlar�: 4, Maarif Matbaas�, Ankara 1944, 236 s.) yay�nlam��t�r. �ki bölüm halinde düzenlenen kitab�n ilk k�sm�nda “Say�n Reisicumhurumuzun, Ba�vekil, Maarif Vekili ve C.H.P. Genel Sekreterinin söylev, tamim ve demeçleri” (1-24), ikinci k�sm�nda ise Irkç�l�k-Turanc�l�k etraf�nda yaz�lan yaz�lar” (25-236) toplanm��t�r. Bunlar�n tümünün ayn� yönde olduklar�n�, farkl� görü�lerin bu “resmi propaganda” kitab�na al�nmad���n� söylemeye lüzum bile yoktur. Resmi bir kaynak olarak ciddiyetle de�erlendirilmeyi hak eden bu kitab� �imdilik bir yana b�rakarak bu yaz�n�n yaz�lmas�na sebep olan “3 May�s’� Unutmayaca��z” ba�l�kl�, bu günü anmak için bast�r�lm�� bir bildiriyi dikkatinize takdim ediyorum. Bildiri, 5 Kas�m 2013 günü Gaziantepte ald���m “Evrâd” kitapç���n�n kab� olarak elime geçti. Bu evrâd (virdler: düzenli okunan dualar) kitapç��� “1298 senesi Ramazan-� �erifin evailinde �ranî el-Hac Hüseyin Efendi himmetiyle tab ve temsil k�l�nm��d�r”. Elimdeki nüshan�n kenarlar� t�ra�land��� için 10.3x13,6 cm ebad�nda ölçülmü�tür. 64 sayfad�r. �çinde “Evrâd-� Bahâi �erhi, Evrâd-� Bahaeddin, K�sm-� Evrâd-� Bahai, Hizbü’l-Bahr �erhi, Hizbü’l-Bahr, Hizbü’n-nasr” vard�r. Bildiri, Gaziantepte sat�lan bir kitab�n kab� yaplm�� olmas�na bakarak bu �ehirde bast�r�l�p yay�lm�� oldu�u tahmin edilebilir. Yedi paragraftan olu�an bildirinin üçüncü paragraf�nda y�pranmalar vard�r. Onlar� kö�eli parantez içinde �u �ekilde tamir etmeye çal��t�m: “Yüzlerce genç nezarethanelere at�l[d�, onlarca?] Türkçü [b]üyük tevkif edildi, ard�ndan Örfi [�dare] kondu. Sebepsiz yere ülkenin çe�itli yerlerinde vazife görmekte olan vatanseverler Irkç�-Turanc� isnad� ile mahkemeye verildi, aile ocaklar� da��t�ld�.” Bildiride dikkati çeken bir husus dilimizdeki de�i�imin ne kadar süratli oldu�udur. Bu, �u küçük metinden bile kolayca fark edilmektedir. Tevkif edilmek (tutuklanmak), örfi idare (s�k�yönetim), vazife görmek (görev yapmak), vb. ibareler bunu göstermektedir. Onda baz� imla hatalar� da vard�r. Öbür yandan, içerikle ilgili olarak da Sabahattin Ali’nin vatan haini diye damgalanm�� olmas�, bugün baz�lar�m�za a��r bir suçlama suretinde görünebilir. A�a��da taranm�� bir örne�i verilen bildiri, nedense karton kal�nl���nda bir ka��da bas�lm��t�r. Sondan ikinci paragraf�nda ‘Aradan 20 y�l geçti” diye belirtti�ine göre, 1973 y�l�nda da��t�lm�� olmal�d�r. Yaz�l��� üzerinden 41 y�l geçtikten sonra bu bildiriyi yeniden yay�mlamakla 3 May�s Türkçüler Günü debiyat�na minicik bir katk� yapt���m�z� dü�ünüyoruz.